‘Toe aan een nieuwe leasebak? Je bent weg voordat je het weet’. Met deze en andere leuzen appelleerde jobsite JobTrack.nl afgelopen najaar in vele bushokjes schaamteloos aan het jobhop-gevoel onder de jonge honden van ons land.

Kennelijk denkt half carrièregericht Nederland zo, anders zou de adverteerder wel een andere manier hebben gevonden om zijn geld over de balk te smijten. Bovendien wil JobTrack blijkbaar een grote doelgroep van jobhoppers aanspreken, getuige de keuze voor billboardreclame. Op elke hoek van de straat lopen dus horden onverzadigbare wisselwerkers, die hun cv en 10% extra belangrijker vinden dan een karwei afmaken. En het is waar: in mijn werk kom ik hen wekelijks tegen. Of ze nu bij een opdrachtgever werken of bij een leverancier, telkens valt me op dat de wisselwerkers met meer verve vertellen over hun rol in het geheel dan over het eindresultaat.

En steeds hebben ze haast. Ze willen weg, verder, daar gaan waar ze nog niet eerder zijn geweest – zelfs op vakantie. Het gras? Dat is uiteraard altijd ergens anders groener. Het is een mentaliteit waar ik me elke keer weer over kan verbazen.

En gek genoeg is het ook nog het soort mensen waarnaar werkgevers op zoek zijn. Die willen immers werknemers ‘met ondernemersgevoel’ die ‘leiderschap’ tentoonspreiden en ‘de kans grijpen om hun loopbaan zelf richting te geven’. Kortom, in deze krappe arbeidsmarkt doen werkgevers letterlijk alles om toekomstige werknemers het gevoel te geven dat alles is geoorloofd. Daar hoort zelfs een vertrek binnen een jaar bij. Zolang ze dat contract maar tekenen. Alsof een vervulde vacature tegen ongeacht welke kosten heiliger is dan een lege plek.

Want zo langzamerhand heeft de carrièremolen zijn eigen economie gevormd. Om de ‘doorgroeiende’ en ‘zelfontplooiende’ managers tevreden te houden, zijn afdelingen personeelszaken de snelst groeiende afdelingen binnen menig onderneming. Ze sturen het management naar dure opleidingen, zelfs de managers die alweer hard aan een nieuwe uitdaging toe zijn. En zelf moeten de personeelsfunctionarissen ook op cursus, want stel je voor dat ze de verkeerde opleidingen selecteren. Opleidingsinstituten weten niet meer hoe ze het hebben, zo gemakkelijk stroomt het geld binnen. Zo houden we elkaar wel aan de slag, en niemand klaagt, want werk creëert nog meer werk.

Maar hebben we wel eens naar de kosten gekeken? Hoe hoog zijn de facturen van de vacaturekrant, de werving- en selectiebureaus, de headhunters? Hoeveel kost het inwerken van elke nieuwe jobhopper? Hoe groot is de salarissom van die alsmaar groeiende HRM-afdeling? Waar blijft de werkgeversmantra die ‘loonmatiging’ heet als hun personeelsafdelingen zelf zo hartelijk meedraaien in de loonspiraal? En waar gaat al die kennis heen die door de draaideur naar binnen komt, maar weg is voordat je het weet?

Kortom, werkgevers én jobhoppers hebben een collectieve blinde vlek. Ze gebruiken grote woorden om elkaar gouden bergen te beloven, maar hebben geen idee wat ondernemers zijn, wat leiderschap is. Ondernemers laten hun zaak niet in de steek op het moment dat het even tegenzit. En leiders gaan desnoods met hun schip ten onder.

Oorspronkelijk gepubliceerd in Wereld, het weblog van Jager & Neyndorff.